Doanh nghiệp nhỏ và vừa “may” vượt khó để tạo ra hệ sinh thái thời trang bền vững

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang phát triển mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ (DNNVSN) tại Việt Nam đang nổi lên như những nhân tố quan trọng trong việc tạo dựng một hệ sinh thái thời trang bền vững. Dựa trên nền tảng di sản văn hóa và tinh thần sáng tạo của cộng đồng, họ đang góp phần tạo nên một bức tranh sáng tạo mới, đa dạng và phong phú.

Tại Việt Nam, nền kinh tế sáng tạo đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Chỉ thị số 30/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, ban hành tháng 8/2024, đã đặt ra ưu tiên đầu tư vào nguồn nhân lực và công nghệ cho các ngành công nghiệp văn hóa, bao gồm thời trang, thủ công mỹ nghệ và thiết kế. Sự hỗ trợ này kỳ vọng sẽ tạo đà cho sự phát triển của các DNNVSN, vốn chiếm khoảng 80% tổng số doanh nghiệp ngành dệt may tại Việt Nam và tạo công ăn việc làm cho hơn ba triệu lao động.

Các DNNVSN thường hoạt động theo mô hình gia đình hoặc nhóm nhỏ, không sở hữu nhà xưởng quy mô lớn hay ngân sách tiếp thị đáng kể. Tuy nhiên, họ đã thể hiện khả năng thích nghi và sáng tạo trong môi trường kinh doanh hạn chế. Một nghiên cứu gần đây của PGS Donna Cleveland và Nghiên cứu sinh Lâm Hồng Lan thuộc Khoa Truyền thông và Thiết kế, RMIT Việt Nam, đã chỉ ra rằng các DNNVSN đang kiến tạo một “vòng tròn thịnh vượng”, nơi bốn trụ cột: kinh tế, văn hóa, môi trường và xã hội phát triển song hành và đan xen.

Các doanh nghiệp như Linht Handicraft, Kilomet109, Môi Điên, KHAAR và Dòng Dòng đã cho thấy cách DNNVSN có thể duy trì quy mô sản xuất nhỏ, gắn liền với cộng đồng, trong khi vẫn thúc đẩy đổi mới sáng tạo mang tính bền vững và đậm đà bản sắc văn hóa. Họ không chỉ tạo ra các sản phẩm thời trang chất lượng mà còn góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của Việt Nam.

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng các DNNVSN trong lĩnh vực thời trang tại Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều rào cản mang tính hệ thống. Hạn chế về vốn và cơ sở hạ tầng đã khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc mở rộng quy mô. Do đó, để xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng, cần có các chính sách hỗ trợ hiệu quả và bền vững.

Nhóm nghiên cứu đã đề xuất ba định hướng chính sách nhằm hỗ trợ DNNVSN. Thứ nhất, tăng cường giáo dục thời trang để nâng cao kỹ năng và kiến thức cho các doanh nghiệp. Thứ hai, đầu tư vào không gian công cộng để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn lực và cơ hội. Thứ ba, cải cách hành chính và tài chính để giảm thiểu các thủ tục phức tạp và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận với các nguồn vốn.

Nếu được tạo điều kiện và chính sách hỗ trợ phù hợp, DNNVSN hoàn toàn có thể đóng vai trò nòng cốt trong việc hình thành một nền kinh tế sáng tạo đậm đà bản sắc văn hóa tại Việt Nam. Họ phản ánh một xu thế toàn cầu hướng tới sự bền vững và cho thấy tiềm năng của các xưởng may nhỏ, cộng đồng dân tộc thiểu số và những nhà thiết kế trẻ đầy tâm huyết đang cùng nhau xây dựng một hệ sinh thái thời trang mới.

RMIT Việt Nam là một trong những tổ chức giáo dục hàng đầu tại Việt Nam, với cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ trong lĩnh vực thời trang và thiết kế. Thông qua các chương trình nghiên cứu và đào tạo, RMIT Việt Nam hy vọng sẽ góp phần xây dựng một nền kinh tế sáng tạo thịnh vượng và bền vững tại Việt Nam.